Sinds 1 augustus 2021 is er een nieuwe wet burgerschapsonderwijs voor primair en voortgezet onderwijs. Daarmee zijn scholen wettelijk verplicht om burgerschapsonderwijs te geven. Een belangrijk thema binnen het burgerschapsonderwijs is gelijkwaardigheid en inclusie. Doel is om leerlingen het belang van deze onderwerpen in te laten zien op zo’n manier dat ze niet alleen begrip krijgen voor de diversiteit om hen heen, maar ook actief bij willen gaan dragen aan het bevorderen van gelijkwaardigheid en sociale rechtvaardigheid. In dit artikel gaan we verder in op de betekenis van gelijkwaardigheid en inclusie, waar diversiteit op school vandaan komt én beschrijven we 7 inspirerende lesthema’s rondom deze principes.
‘Inclusie is geen kwestie van liefdadigheid of genade. Inclusie is een act van rechtvaardigheid, dat elke individu het recht heeft om te participeren in alle aspecten van de samenleving.’
– Ban Ki-moon, voormalig secretaris-generaal van de Verenigde Naties –
Gelijkwaardigheid betekent dat alle leerlingen, ongeacht hun verschillen, gelijke kansen, rechten en toegang tot onderwijs moeten hebben. Inclusie impliceert dat scholen actief streven naar het verwijderen van barrières zodat elke leerling volledig kan deelnemen en profiteren van het onderwijsproces, ongeacht hun achtergrond of capaciteiten. Deze principes zijn essentieel voor het bevorderen van eerlijke kansen, respect voor diversiteit en het creëren van een onderwijsomgeving waarin alle leerlingen kunnen gedijen.
Cultuur, geslacht, religie, leeftijd, sociaaleconomische status, taalvaardigheid, seksuele voorkeur, fysieke, mentale en cognitieve capaciteiten; Het zijn allemaal factoren die bijdragen aan diversiteit op scholen. Deze diversiteit is een rijke bron van verschillende perspectieven en ervaringen, en het creëert een omgeving waarin leerlingen van elkaar kunnen leren en zich kunnen ontwikkelen als wereldburgers met een dieper begrip van de complexiteit van de samenleving. Het reageren op de diversiteit van leerlingen is van belang omdat het niet alleen een afspiegeling is van de echte wereld, maar ook een verrijkende leerervaring biedt. Het stelt leerlingen in staat om vaardigheden en attitudes te ontwikkelen die van onschatbare waarde zijn voor hun persoonlijke groei en toekomstig succes.
Er zijn verschillende manieren om gelijkwaardigheid en inclusie te bevorderen. Uiteindelijk geldt natuurlijk dat het belangrijk is dat deze principes verweven zijn in de schoolcultuur en regels. Maar om de principes extra te benadrukken en te zorgen voor bewustwording bij leerlingen, kunnen de volgende thema lessen helpen;
1.Vooroordelen
Laat leerlingen begrijpen hoe vooroordelen zich vormen en hoe ze invloed kunnen hebben op besluitvorming en gedrag. Moedig leerlingen met behulp van discussies en zelfreflectie opdrachten aan om zich bewust te worden van hun eigen vooroordelen en stereotypen.
2. Respectvolle communicatie
Leer leerlingen hoe ze respectvolle en inclusieve communicatie kunnen bevorderen. Denk hierbij aan luisteren zonder oordeel, respect tonen voor verschillende meningen en het vermijden van denigrerende taal. Ga klassikale discussies aan en leer leerlingen dat het oke is om van mening te verschillen en dat iedereen zijn stem mag laten horen.
3. Conflictoplossing en Mediation
Laat leerlingen vaardigheden ontwikkelen voor effectieve conflictoplossing en bemiddeling. Hoe los je conflicten op een respectvolle en constructieve manier op? Leg de focus op begrip, empathie en het bereiken van gezamenlijke oplossingen. Leer leerlingen op een respectvolle manier omgaan met meningsverschillen en conflicten.
4. Diversiteit en culturele Sensitiviteit
Laat leerlingen kennismaken met de waarde van culturele diversiteit en leer ze hoe ze culturele sensitiviteit kunnen ontwikkelen. Het kan activiteiten omvatten zoals het verkennen van verschillende culturen, het begrijpen van culturele stereotypen en het bespreken van manieren om culturele gevoeligheid te tonen.
5. Inclusief onderwijs en toegankelijkheid
Bespreek het belang van toegankelijkheid voor alle leerlingen, inclusief degenen met speciale behoeften. Het kan leerlingen bewust maken van fysieke, mentale en cognitieve beperkingen. Laat leerlingen zelf eens nadenken en een plan uitwerken voor een school die voor iedereen toegankelijk is.
6. Genderdiversiteit en gendergelijkheid
Maak leerlingen bewust van genderdiversiteit, genderidentiteit en de strijd voor gendergelijkheid. Behandel onderwerpen zoals genderstereotypen, discriminatie op basis van gender, en manieren om gendergelijkheid te bevorderen in de samenleving en op school.
7. Seksuele oriëntatie en acceptatie
Richt aandacht op het begrip van seksuele oriëntatie, waaronder heteroseksualiteit, homoseksualiteit, biseksualiteit en andere. Leer leerlingen over het belang van acceptatie, inclusie en het tegengaan van discriminatie op basis van seksuele oriëntatie. Het benadrukt het creëren van een veilige en ondersteunende omgeving voor iedereen, ongeacht hun seksuele oriëntatie.
Zoek je ondersteuning bij het organiseren van burgerschapsonderwijs? Wij bieden verschillende thema workshops en (online) lesmodules aan. Neem gerust contact op voor meer informatie.
In de boeiende wereld van cultuuronderwijs vervult Rachai Beumers een belangrijke rol als freelance workshopleider voor de educatieafdeling van Nationale Opera en Ballet (NO&B). Met
Sitara (23) wilde vroeger graag astronaut worden, maar werkt nu als projectmedewerker op de afdeling Educatie, Participatie & Programmering bij Nationale Opera & Ballet. Hoe
© 2021 All rights reserved
