Verrijkend cultuuronderwijs: een interview met Rachai Beumers, workshopleider bij Nationale Opera en Ballet

Rachai Beumers

In de boeiende wereld van cultuuronderwijs vervult Rachai Beumers een belangrijke rol als freelance workshopleider voor de educatieafdeling van Nationale Opera en Ballet (NO&B). Met een passie voor cultuur en onderwijs deelt zij haar expertise met een divers publiek. Wij stelden haar een aantal vragen over haar carrière, het belang van cultuuronderwijs én het aanbod van Nationale Opera & Ballet. In dit artikel deelt Rachai haar unieke ervaringen als workshopleider en werpt blik op de impact van kunst en cultuur in het onderwijs. 

Deel dit artikel

Hoe ben je bij de Nationale Opera & Ballet terechtgekomen?

Als klein meisje maakte muziek altijd al een essentieel onderdeel uit van mijn leven. Kindermusicals, pianoles, kinderkoor Domcantorij, theater-zomerkampen. You name it. Ik was van de partij. Tegen mijn 15e wilde ik graag zangles. Moest en zou de musicalwereld in. Mijn eerste zangdocente was een klassiek zangeres en daar is mijn liefde voor opera in volle hevigheid aangewakkerd.

Na VWO direct aangenomen aan het, toen nog geheten, Sweelinck Conservatorium te Amsterdam, richting klassieke zang. Als uitvoerend musicus, operazangeres sopraan afgestudeerd toen ik 24 was. Om vervolgens nog twee jaar operaspecialisatie-opleiding te volgen in Londen. Tot op heden werk ik in het vak als freelance zangeres. Waarbij ik op binnen- en buitenlandse podia allerlei operarollen heb mogen vertolken. En concerten, liedrecitals en oratoria heb mogen verzorgen.

Naast deze mooie muzikale ervaringen wil ik de opgedane kennis graag delen met anderen. In mijn bedrijf Maestri help ik sprekers via bijvoorbeeld plankenkoorts-trainingen zichzelf een beter podium te geven. De stem- en theatertechnieken die een operazangeres zo eigen zijn werken als een tierelier voor een ieder die een uitdagend moment van spreken tegemoet ziet.

“Uitdagend, verrijkend en vaak ook hilarisch om de jonge gasten kennis te laten maken met al het moois wat opera en muziektheater te bieden heeft”

Ongeveer een jaar geleden kwam ik op uitnodiging van Ineke Geleijns in contact met de educatieafdeling (EPP) van de Nationale Opera en Ballet (NO&B). Zij is niet alleen een stuwende kracht binnen het EPP maar ook briljant pianiste. Zo kennen we elkaar namelijk. Samen hebben wij in de voorliggende jaren met veel onderling plezier als concertduo op de planken gestaan.

Ik kom uit een onderwijsnest en jawel, educatie blijkt als een warme jas te passen. Dus werk nu alweer 3 seizoenen als enthousiast freelance workshopleider in het PO, VO en hoger namens het EPP.

Hoe zien de culturele projecten voor het onderwijs eruit?

Het werk voor de educatie-afdeling is bijzonder divers. In leeftijdsgroepen; van kleuters tot studenten. In niveau; van speciaal onderwijs PO tot universitair en alles wat daartussen ligt. In aanbod; er ligt een prachtig pakket aan workshops, projecten en indien gewenst maatwerk waar scholen uit kunnen kiezen. Van een groep 1 workshop over een prins die verliefd wordt op een sinaasappel naar regie-denken voor 16- jarigen. Van brugklas-introductiedagen naar een 12-weken project voor groep 7 waar we een hele opera met ze instuderen. Of voor CKV; in de 2 uur durende voorbereidende workshop op een heus voorstellingsbezoek in de avond zing ik regelmatig als suprise zangeres om de beleving voor de pubers compleet te maken. Hoe inspirerend wil je het krijgen? Geweldig toch!

Waarom is het integreren van kunst en cultuur in het onderwijs zo belangrijk?

Plato: “Muziek en ritme vinden hun weg tot in de geheime plaatsen van de ziel”. Zo waar. En ik denk niet alleen een kracht van muziek maar ook in bredere zin de kracht van Kunst en Cultuur. Het maakt contact met andere facetten in en van jezelf dan in de rest van het vakkenpakket. Het beroert, raakt, het boort talenten aan, laat je mening vormen, leert je anders kijken/denken, kan vrijer maken, wakkert creativiteit aan, het verbind en waanzinnig belangrijk geeft vooral dikke pret. En dan heel graag van kleins af aan in het curriculum opgenomen alstublieft. Legt het brein vanaf jonge leeftijd nieuwe paden aan waardoor Kunst en Cultuur voor altijd ervaren wordt als gewoon, als hoort er in al haar heerlijke uitingen simpelweg bij. Naar mijn mening onmisbaar voor de balans in het leven als mens. Voor klein en groot.

Kun je een aantal bijzondere reacties van leerlingen delen?

O joh, voorbeelden te over…

  • Een meisje van 14 die tijdens de rondleiding door gebouw NO&B het kostuumatelier bekijkt. Mijn hand grijpt en met stralende ogen roept: ‘Nu weet ik wat ga kiezen!’.
  • Een 17-jarige boom van een gozer, voor het eerst naar de opera. Die na het premiere-bezoek van de Zauberflöte de grote zaal uitwandelt en met blossen op zijn wangen zegt: “Wat was dit gaaaaaaf!!”.
  • Een vrouwtje van 6, net twee weken in Nederland na gevlucht te zijn uit Oekraïne. Spreekt geen woord Nederlands, gaat tijdens een workshop ineens voor me staan: ‘Me!’ en zingt uit volle borst een hartverscheurend mooi volksliedje.
  • Een klas die letterlijk op de tafels staat om zo groot mogelijk uit te beelden hoe een maan boos, blij of verdrietig kan kijken.
  • Een gesprek met een meid van 16 die advies vraagt omdat ze heel graag verder zou willen in de muziek maar niet goed weet hoe.
  • Of een groep 4 na afloop les; ‘Heeft iemand nog een vraag?’. Vingers gaan omhoog. ‘Zeg het maar Aaron’. ‘Mag ik u een knuffel geven?” Waarna je plots 26×2 armen om je heen krijgt.

Zal ik doorgaan? :-))

Met welke uitdagingen krijg je te maken bij het promoten van cultuuronderwijs op scholen?

Naast het werk van workshopleider mag ik voor Nationale Opera & Ballet ook ‘het land in’ om grotere bekendheid te geven aan het educatie aanbod. Binnen Amsterdam en Regio Noord kennen scholen ons goed. Maar we willen natuurlijk graag dat kids buiten de regio ook kunnen genieten van zo’n mooi pakket.

Ikzelf woon in Amersfoort dus dit doel draag uiteraard ik een warm hart toe. Een klein voorbeeld van een uitdaging waar ik met enige regelmaat tegenaan loop: Het indrukwekkende van Amsterdam is dat er vanuit de gemeente een verplichting gelegd is bij scholen om een 4-jarig cultuurplan op te stellen. Met bijbehorend jaarlijks cultuuractiviteitenplan. Daarvoor is vervolgens geld beschikbaar voor alle scholen. Laatste punt essentieel en daardoor WinWin. Scholen hebben dus een actieve cultuurcoördinator. Bij bezoek zie ik tot mijn vreugde hoe er meestal een grote map met activiteiten en ideeën opengeklapt wordt. In midden Nederland merk ik dat dit geen standaard gegeven is. Mijn hart bloed echt als ik een school aan de lijn heb waar ik de vraag stel “Is er misschien een cultuurcoördinator en zo ja wie?” En als antwoord variërend van “Euh.. nee. Ja.. juf Chantal van groep die en die doet wel eens wat met cultuur” tot soms zelfs “Wat is dat..?” krijg. Ik kom het helaas vaker tegen dan je zou verwachten. Het zegt heel veel.

Het zegt dus ook dat het hoog tijd is dat alle gemeentes in Nederland, op dit gebied, een voorbeeld mogen nemen aan gemeente Amsterdam. Met de eisen maar vooral ook de ondersteunende gelden daarvoor. Want je moet het als welwillende school hier allemaal maar voor elkaar zien te krijgen. In je eentje. Ga er maar aan staan.

Welk advies zou je geven aan onderwijsprofessionals die overwegen om cultuur en kunst in hun lesprogramma’s te integreren?

D.O.E.N!!

Benieuwd naar de mogelijkheden op jouw  school?

In samenwerking met Nationale Opera & Ballet bieden we bij In Studium verschillende vormen van cultuuronderwijs aan. Van eenmalige workshops, tot complete culturele lesprogramma’s. Neem gerust contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken.

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

We houden je graag op de hoogte van onze acties en nieuwe ontwikkelingen

Ontdek meer

Wil je weten wat we voor jou kunnen betekenen?

Neem gerust contact met ons op, onze consultants helpen je graag verder.